IBIBIO VERSION: Where leisure and entertainment will stimulate Akwa Ibom’s economy
IBIBIO VERSION
~~~~~~~~~~~~~~~~~
ARISE AGENDA & TOURISM
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
WHERE LEISURE AND ENTERTAINMENT WILL STIMULATE THE ECONOMY
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
By ANIETIE USEN
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Ñkpọ adaha adiana awuọetob Ibom Tropicana Mall kpasʌk ke usʌñ ado ekoodo edian Udo Udoma, akaan adaiwuod meayada-iwad ke Uganda (Chief Justice Of Uganda) ado akpa-akpa awa-awa itie uduọk adudu ediọñọke nte “Ibibio Museum and State Park”. Mme-anam-isañ nduọk adudu edʌkkọ edi adidiyem sekpeeb ebaña eduuwem, mme ñkpọ unañña-ñkpọ esed, mme me-ete nnyịn eketʌññọke adiyem sted ami mme mbʌk esed mbon Ibibio eyaekịt itie ami nte eti itie se anaate etʌññọ ukpeeb ami. Ebo ke mbon Ibibio edo mbon eketoho edʌññọ ke usuugh-usuugh ukañ isọñ-isọñ idʌñ Nigeria. Ekede ke ammọ ekediwuọ itie nte ammọ edʌññọ idahaami ke isua 7000 B.C.
Ke amaaboiyo Akwa Ibom State, ekịt ammọ ke Equatorial Guinea, Cameroon mme Ghana. Ammọ edo aduugh keed mme mbon Annang, Efịk, Ekid, Oron mme Ibeno, ekeede ukem anyịñ, enañña ñkpọ ukem, ikọ ammọ adubiotto eti-eti ke ifiọk. Umiañ ñkpọ se ibaña Ibibio mmọaba se afo adiọñọ abaña mbon Ibibio ke Ibibio Museum.
Itie ubono ñkpọ esed abañake Ibibio (museum) asịne ke akammba ñwaña akpa uyaiya awa-awa itie nduọk adudu ami e-tʌmmọ ekamma, enam anye ado se’ma. Itie nduọk adudu ado anie ñkpọdiọhọ mmọọñ ita, ñwuọñọ-nda usʌñ-isañ awo akemeke adisaña ikpọọñ-ikpọọñ, anyʌñ akeme adiwọi ntək itọk uneeñe idem; ufọk-k’ufọk enyʌñ ekeme adika udia uwem do.
Akan-afịd ado ke kwa afiọñ duobeba ke eseemaana ediọñ itie nduọk adudu ado. Anye asekabba ado itie usọdọ ukabbaisua ekotto Christmas Village; itie ami ado itie amme umiañ atausịn mbon nduọk adudu mme mbon s’iyem inem uwem eseehe edəhe edibaña tʌññọ ke akpa udua ke afiọñ duobeba tutu akewuọ akpa udua ke akpa afiọñ isua ke ufa isua. Daña ñwed ñkpọ ntịppe THE GUARDIAN akewet abaña itie ami (Christmas Village) isua ako ke ammọ emaekesaña iseed ikweeñe; ammọ ete “itie ami ado itie ami ñkpọ ndise adisooboke usaña isañ useed nduse”. Anie ukpono ñwed ñkpọntịbbe ami ate ke ñkpon-ñkan-afịd utọ adinam ukabbaisua ami adomi ke Africa ami asioho akpoho awakka akan Billion Naira keed ke ñkpọ nte udua ifañ….
Ibad se’wet enịm awọd mme ikpọ eboho ndubehe ewakka ibad k’ikie-k’ikie mme me’kama ñkpọ k’ubọk nyam ke-tausịn ke-tuasịn dian mme-bre aban k’ubọk, mme adinam ñkpọ eduuwem Akwa Ibom, ñkpọ usak imam, mme mbre mfen e-seebaña; ke ini mmetem ndidia idʌñ Nigeria nnọ mmewo enyʌññọ ewọd akeammọ; sia mbon awo eseeda ke udịm adibọ mme awuọ etob nneem ndidia Akwa Ibom nte Afede Afañ, Edikañ Ikọñ, Afia Afede Ebod, Usʌñ Ikpọñ, Anyan Ekpañ ndia ñkob; awo ifịdeke adibọ nnem-inua ukọd akọkọọgh ndooño ndọñ.
Ke edemusʌñ, akammba anyan ufọk akebbeke tausịn-tausịn mfọọn anyen ikañ k’idem mmọada nte nnyọọñ-ñkan-afịd ufọk anyọñ ke usuugh-usuugh Nigeria, aniehe ikpehe isọñ udodukod 21 akedeke Dakkada Towers. Uyaiya-uyaiya ñkpọ mfen adaha adiana anye ado itie ntuak iwuod afịd ededimbod adoho eyaekweeñe utom. Ikpọ ñkpọ iba ado ebaña nte anyanya enọ Christmas Village, ami asehe anam nnọ mbon awo eda ekeede ebaña daña Akwa Ibom adiiba.
Daña Chrismas Village ake 2023 adiiba, Umo Eno Governor-emeke awuọgh awo mbada ate ke imọ iyaimaana i-nam ñkpọ adidịppe uyio ikwọ adinam nnọ adinam Christmas ado ada ke ndaha mfen.
Anye ate ke eyaenọ afịd mme ntək ikpehe ukada LGA 31 saña-saña usen nsio-nsio nnọ ammọ eben ñkpọ se ammọ keedekeed ekan enam ewuọ eda ke ubọk utom, unek, nsịne ñkpọ, ndidia mme ñkpọ mfen se akpedodo ammọ ekanna enam ewọd ededimbod.
Yak ise ise, akeme adido enọ mme itoodo ayaaba se ediibọi inyọñọ. Aduak ado aditʌm eduuwem Akwa Ibom atʌñọke adisoomo nnịm dian mme usem, utom ubọk adoho usʌk etʌño adisoomo ke ntak umiañ isen utọ ñkpọ ntodo adʌkkọ adi abọhọ adifiik akenyịn. Ñkpọ nte afiọñ ifañ aboiyoke ko, Pastor Eno ke ini ekekaha usuan etob ufehe nduba ke Eastern Obolo, akebo, “Arise Agenda ayaanọ eduuwem ami Abasi akinọhọ nnyịn ibededem ado idiinọhọ ukpono ndem ibededem. Ukpọhọde a-ba ke atu iba ado.
Ñkpọ mfen se Governor-emekke akama anyʌñ adauk adinam ado utọ itie nduọk adudu abaha nte awuọetob Disneyland Resort ke USA. Yak mbʌk anyeado ana anọ usen mfen. Mbʌk ami mmaanake nnịm nnọ usen mfen ado mbʌk abañake itie utuak iwuod ukpono afịd adedimbod ekotto Ibom Basilica, Dakkada Towers aniehe ikpehe ndudoddo ufọk anyọñ 21, nnyọọñ-ñkan-afịd ebob ke usuugh-usuugh Nigeria abahe ke usʌñ Mbo ka Esịt Eket, itie udia uwem Four Pionts ake Sheraton ke Ikot Akpene mme udua Ndaam (Rafia Market), itie ukood ñwed (Ibom e-Library), Ibom Plaza, Mary Slessor House & Tomb, Mbo Forest Game Reserve mme añwa mbre adoho ñkpọ uko afịd Nigeria akedeke Nest of Champions adoho nyaiya-akan-afịd ufa añwa mbre ke Nigeria abaha ukem nte Allianz Arena – itie mbre mbon Bayern Munch ke Germany, ñkọdọ ñkpon-ñkan ube mmọọñ uwọk ewọk (Ibom Olympic Swimming Pool) ke Uyo – ata ufa mfọn-ñkan-afịd ube mmọọñ uwọk ewọk ke Nigeria.
Ñkpọ se ñkpenam ndian mi ke se nsʌk ñweed ami ado adiwet ñkpọ mbaña ikọ ami Governor-emekke asehe ama aditañ ke ini usua etob ufehe nduba. Nso-o ke Umo Eno abo ke CONNECTING THE DOTS awuọñọ? Kutre adikood.
Translated by Ini Mbebeng.
